Co zrobić ze starym sprzętem AGD? Nowa ustawa o elektrośmieciach

Nowa ustawa o elektrośmieciach weszła w życie 1 stycznia 2016 roku i jest w pewnym sensie nowelizacją dotychczas obowiązujących aktów prawnych. Przeciętny Kowalski we wprowadzonych zmianach ma odczuć m.in. rozszerzenie możliwości nieodpłatnego pozbycia się starych urządzeń AGD, RTV oraz zużytych świetlówek kompaktowych. Zaś do zasadniczych celów ustawy należą bez wątpienia: uwzględnienie aspektu szeroko rozumianej ochrony środowiska, zwiększenie świadomości społecznej w powyższym temacie oraz dążenie do likwidacji tzw. szarej strefy nieprofesjonalnych odbiorców elektrośmieci.

Sprzęty elektryczne i elektroniczne dzieli się na mało- i wielkogabarytowe. Te mniejsze zużyte urządzenia można było pozostawiać w sklepach już wcześniej, ale tylko pod warunkiem zakupu nowych produktów (na zasadzie wymienności). Po wejściu w życie nowej ustawy, sklepy o powierzchni sprzedażowej przekraczającej 400 m² mają obowiązek przyjąć od nas nieodpłatnie mniejsze zużyte urządzenia AGD/RTV nawet jeśli nie mamy zamiaru kupna nowego sprzętu. Warunkiem są tu wymiary urządzeń. Żadna z ich krawędzi zewnętrznych nie może przekraczać 25 cm.

Większego AGD (np. starej pralki, lodówki, itp.) można pozbyć się przy okazji dostawy nowego egzemplarza do domu. Ekipa dostarczająca ma bowiem obowiązek zabrać od nas zużyty sprzęt, a następnie właściwie go zeskładować i zutylizować. Warto zauważyć, że ustawa nakłada ten obowiązek zarówno na sklepy stacjonarne, jak i internetowe. Jednak działalność sprzedawców internetowych w zakresie bezpłatnego odbioru elektrośmieci wciąż bywa problematyczna. Jak bowiem wiadomo – najczęściej korzystają oni z zewnętrznych usług kurierskich, do których ustawa nie odnosi się w sposób wyraźny.

Kolejną istotą zmianą wynikającą z nowej ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym jest zobowiązanie wszystkich wprowadzających do sprzedaży tego rodzaju artykuły do osiągania i wykazywania minimalnych rocznych poziomów zbierania produktów starych. Poziom ten dla sprzętów AGD/RTV wynosi 40% średniorocznej masy produktów nowych wprowadzonych do obrotu. Zaś dla źródeł światła i diod LED – 50% tej samej masy.

**Dowiedz się więcej na temat:

**

Zmianom ulega również grupowanie zużytych sprzętów ze względu na chociażby sposób i koszt ich przetwarzania. Od 1 stycznia 2016 do 31 grudnia 2017 obowiązuje 10 takich grup (wykazano je w załączniku nr 6 do omawianej ustawy). Natomiast od 1 stycznia 2018 zakres grup zmniejszy swoją liczebność do 6.

Główny Inspektor Ochrony Środowiska w dalszym ciągu prowadzi rejestr przedsiębiorców, organizacji oraz autoryzowanych przedstawicieli producentów, którzy odzyskują zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. Nowa ustawa nakłada na niego dodatkowy obowiązek rejestrowania marek i typów sprzętu (do użytku domowego lub innego) oraz  podawania informacji o technice jego sprzedaży.

Zmiany w ustawie o „elektrośmieciach” to jedno, a praktyka i codzienne życie to zupełnie coś innego. Przy osiedlowych śmietnikach wciąż nietrudno spotkać walające się urządzenia AGD i RTV. Wielu z nas nadal nie przekonuje składowanie ich w odpowiednich miejscach i prawidłowe przetwarzanie. A to duży błąd i niemalejące zagrożenie dla środowiska. Zużyte urządzenia, elektroniczne zabawki, przepalone świetlówki, itp. zawierają bowiem wiele szkodliwych substancji. Do zasadniczych należą: rtęć, ołów, kadm, chrom oraz związki bromu. Zwiększona zawartość tych substancji w atmosferze szkodzi naszemu własnemu zdrowiu, zanieczyszczając powietrze, którym stale oddychamy. Dlatego też warto zacząć zdawać sobie sprawę, że dążenie do właściwej utylizacji niepotrzebnych urządzeń AGD i RTV nie jest dyktowane chęcią utrudniania nam życia, a w zupełności słuszną i rozsądną ideą.

Małe urządzenia typu: zepsuty telefon komórkowy, tablet, żelazko, przepalone świetlówki możemy aktualnie pozostawić w prawie każdym sklepie bez konieczności kupowania nowych sprzętów.

Większe zużyte AGD i RTV (pralki, lodówki telewizory, stacjonarne komputery, itp.) i tak zastępujemy najczęściej kolejnymi. Zatem już w momencie dokonywania zakupu warto zaznaczyć, że chcemy pozbyć się tych starych. Wówczas zostaną one bezpłatnie odebrane od nas przy dostawie.

Należy zdawać sobie sprawę, że bezmyślne wyrzucanie elektrośmieci razem z innymi odpadami jest nie tylko niewłaściwe ze względów ekologicznych, ale także podlega adekwatnym karom. Jeśli do ogólnego śmietnika wystawimy pralkę lub lodówkę – administrator budynku może zawiadomić o tym fakcie Straż Miejską. Ta z kolei najpierw pouczy nas, w jaki sposób należy składować elektrośmieci i nakaże pozbycie się zużytego sprzętu we właściwy sposób. Niezastosowanie się do poleceń może skutkować karą pieniężną w wysokości do 5 tys. zł.

Jeszcze do niedawna alternatywą na pozbycie się zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego były punkty skupu złomu. Ci przedsiębiorcy bardzo ochoczo odbierali od nas małe i duże urządzenia nawet własnym transportem i jeszcze dopłacali do interesu określone sumy pieniędzy. Dlaczego? Dlatego, że sami nielegalnie osiągali ze zbierania elektrośmieci zupełnie niezłe korzyści, rozbierając je i następnie sprzedając na części.

Obowiązująca aktualnie ustawa uderza w tego rodzaju działania i ma na celu eliminację tzw. szarej strefy. Do odbioru elektrośmieci są uprawnione tylko wybrane jednostki i upoważnieni przedsiębiorcy. Przed zeskładowaniem starych urządzeń warto zatem dowiedzieć się, kto konkretnie posiada takie uprawnienia w naszej najbliższej okolicy. Na terenie każdej gminy powinien działać przynajmniej jeden legalny punkt odbioru elektrośmieci. Informacji o jego istnieniu udzieli nam Wydział Ochrony Środowiska lub znajdziemy je na stronie internetowej elektroeko.pl.

Wbrew pozorom jest ich całkiem sporo. Są organizowane przez wybrane stowarzyszenia oraz instytucje rządowe i pozarządowe. Tego typu akcje mają wymiar nie tylko ekologiczny, ale przede wszystkim edukacyjny. Jest to dla nas doskonała okazja, by pozbyć się starych świetlówek, baterii, zepsutego żelazka czy suszarki do włosów. Dbamy w ten sposób o środowisko naturalne, a dodatkowo często możemy zostać obdarowani np. symboliczną sadzonką roślinną. Warto zatem dowiadywać się o terminy i miejsca planowania takich akcji.