Świece dekoracyjne - czy są groźne dla naszego zdrowia?

Większość świec dekoracyjnych (zwłaszcza tych tańszych) jest wykonana z wosku parafinowego. Czysta parafina powinna być bezzapachowa i faktycznie w normalnych warunkach domowych nie czujemy jej woni. Jednak w rzeczywistości parafina jest produktem otrzymywanym z ropy naftowej, smoły węgla brunatnego, smoły łupkowej, torfu lub uzyskiwana w sposób syntetyczny. Istnieje spore prawdopodobieństwo, że ze względów oszczędnościowych, przemysł świecowy wykorzystuje odpady pozostające po procesie rafinacji ropy naftowej, co nie może pozostawać zupełnie obojętne dla naszego zdrowia.

Zupełnie oddzielną grupę świec dekoracyjnych stanowią produkty zupełnie ekologiczne, tj. wykonywane z wosku pszczelego lub powstające na bazie soi i oleju palmowego. Są to wyroby bezpieczne dla ludzkiego zdrowia i można stosować je bez żadnych obaw. Warunkiem jest jednak 100% zawartość naturalnych wosków w świecy.

Niestety zdarza się, że woski te stanowią jedynie niewielką domieszkę do wosku parafinowego. Dlaczego tak jest? Odpowiedź jest bardzo prosta – chodzi o koszty pozyskania materiału produkcyjnego. Świece ekologiczne mogą kosztować nawet kilka razy więcej niż ich odpowiedniki parafinowe. Warto je jednak kupować, bo oprócz walorów prozdrowotnych mają też dużo dłuższy czas spalania. Świece sojowe palą się około 2,5 razy dłużej niż parafinowe.

Długotrwałe wdychanie oparów powstających na skutek spalania parafiny w zamkniętym i pozbawionym wentylacji pomieszczeniu bywa  porównywalne do biernego wdychania dymu tytoniowego. Eksperyment dotyczący szkodliwości parafiny dla ludzkiego zdrowia przeprowadzono na Uniwersytecie Stanowym Południowej Karoliny. Polegał on kilkugodzinnym paleniu świec parafinowych i specjalistycznym przebadaniu filtra węglowego, który celowo wyeksponowano na działanie oparów pochodzących z ich spalania. Okazało się, że opary zawierają rakotwórczy benzen oraz toluen, tj. związek, który w większym stężeniu może zaburzać funkcjonowanie układu oddechowego, odpornościowego i krwionośnego oraz jest w stanie powodować zawroty głowy i zaburzenia koncentracji.

Nie oznacza to oczywiście, że w trosce o własne zdrowie, mamy całkowicie rezygnować z palenia świec w naszych domach. Po pierwsze – produkty parafinowe można zastąpić tymi, które wykonano na bazie naturalnych materiałów. Po drugie zaś – do wszystkiego należy podchodzić ze zdrowym rozsądkiem. Okrzyknięta za szkodliwą parafina nie jest w stanie wywołać poważnych komplikacji zdrowotnych, gdy świeczki palimy jedynie od czasu do czasu i normalnie wietrzymy pomieszczenie, w którym są one wykorzystywane. Niebezpieczna może okazać się jednak łazienka, zwłaszcza gdy nie ma w niej sprawnej wentylacji i jest pomieszczeniem o niedużych rozmiarach. W takich okolicznościach lepiej jest ograniczać ilość palonych jednocześnie świec.

W praktyce to właśnie tę grupę świec wybieramy najczęściej do naszych domów. W tym przypadku warto mieć świadomość o rodzaju zastosowanych barwników i aromatów. Niestety w tanich, powszechnie dostępnych świeczkach dodatkowymi składnikami najczęściej są substancje sztuczne.

Syntetyczne barwniki, które z jednej strony nadają produktom pożądany wygląd, z drugiej emitują podczas spalania lotne związki organiczne (LZO) do powietrza. Podobnie jest ze sztucznymi aromatami. Choć pachną nęcąco, mają pochodzenie petrochemiczne. Mogłoby się więc wydawać, że będąc świadomymi kupującymi, powinniśmy wybierać świece wzbogacone naturalnymi olejkami eterycznymi. Niektórzy producenci oferują takie wyroby, ale i tu pojawia się pewien problem. Otóż, olejków eterycznych w ogóle nie powinno się spalać, a jedynie delikatnie podgrzewać. Palone, także mogą być szkodliwe dla naszego zdrowia (uwalniają LZO).

Uwaga na knot świecy!

Czasami w świeczkach stosuje się knoty z metalowym rdzeniem. Rdzeń ten może zawierać cynk, cynę lub ołów, tj. pierwiastki emitujące do powietrza szkodliwe toksyny. Stosując świece z takim knotem zanieczyszczamy środowisko naturalne i narażamy na uszczerbek własne zdrowie.**

Mimo przedstawienia powyżej tego gorszego oblicza świec dekoracyjnych, doskonale zdajemy sobie sprawę, że liczba zwolenników ich użytkowania nie spadnie w sposób znaczący. I bardzo dobrze, bo jak zwykło się mawiać: „wszystko jest dla ludzi, byle z umiarem”. Przede wszystkim palmy świece (tak te ekologiczne, jak i zwykłe) z zachowaniem zasad bezpieczeństwa przeciwpożarowego.

Podstawową jest nadzorowanie płonących świec. Wbrew pozorom, nawet najmniejsza świeczka jest w stanie spowodować ogromną tragedię. Wystarczy, że jej płomień zostanie narażony na przeciąg, a będzie kopcił i wosk będzie wypalał się nierównomiernie. Aby zapobiec tego rodzaju sytuacji należy kontrolować długość knota. Powinna ona wynosić około 0,5 cm.

Sprawdź: Jaką gaśnicę powinieneś mieć w domu

Pamiętajmy, że ustawienie świecy w pobliżu łatwopalnego przedmiotu jest już niemal gwarancją wystąpienia pożaru. Zwróćmy uwagę na firanki, zasłony czy różne dekoracje, którymi bywają przybierane świeczniki (lub wręcz są wtopione w świeczki). Materiał, z którego wykonany jest świecznik również ma znaczenie - jeśli skusimy się na jakieś spektakularne "zrób to sam", zastanówmy się nad właściwościami materiału, z którego ma być wykonany świecznik.

Konieczne jest też stosowanie właściwie dobranych (do wielkości świecy) świeczników, podstawek, kloszy oraz przykrywek. Ostatnie z wymienionych akcesoriów powinniśmy używać do palenia świec w słojach. Jest to bowiem nie tylko swego rodzaju zabezpieczenie przeciwpożarowe, ale również element, który spowalnia wypalanie się wosku. Warto też wyposażyć się w nieduży przyrząd, jakim jest gaśnik. Dzięki jego posiadaniu unikniemy nieprzyjemnych poparzeń i kopcenia się knota.